بسیاری از بیماران زمانی که به پزشک قلب مراجعه میکنند، با سوالات مشابهی روبهرو میشوند؛ یکی از پرتکرارترین آنها این است که تفاوت نوار قلب و اکوکاردیوگرافی چیست؟ هر دو آزمایش جزو بررسیهای پایه و مهم قلب هستند، اما اطلاعات کاملاً متفاوتی درباره عملکرد قلب ارائه میدهند.
در این مقاله بهصورت دقیق و کاربردی توضیح میدهیم نوار قلب و اکو قلب چه هستند، چه تفاوتهایی دارند و هرکدام در چه شرایطی تجویز میشوند.
نوار قلب چیست و چه چیزی را نشان میدهد؟
نوار قلب یا همان ECG (Electrocardiogram) آزمایشی است که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت میکند. در این تست، الکترودهایی روی پوست قفسه سینه، دستها و پاها قرار داده میشود و جریانهای الکتریکی قلب بهصورت امواج روی کاغذ یا مانیتور نمایش داده میشوند.
نوار قلب چه اطلاعاتی میدهد؟
- ریتم قلب (منظم یا نامنظم بودن ضربان)
- ضربان قلب (تند، کند یا طبیعی)
- اختلالات هدایتی قلب
- شواهد حمله قلبی قدیمی یا حاد
- برخی بزرگشدنهای غیرطبیعی قلب
نوار قلب یک تست سریع، بدون درد و کاملاً غیرتهاجمی است و معمولاً اولین بررسی در مراجعه به پزشک قلب محسوب میشود.
اکو قلب یا اکوکاردیوگرافی چیست؟
اکو قلب که به آن اکوکاردیوگرافی هم گفته میشود، نوعی سونوگرافی قلب است که با استفاده از امواج صوتی، تصویر زندهای از ساختار و عملکرد قلب ارائه میدهد. این آزمایش به پزشک اجازه میدهد قلب را در حال تپش مشاهده کند.
اکوکاردیوگرافی چه چیزی را بررسی میکند؟
- اندازه و ضخامت دیوارههای قلب
- عملکرد دریچههای قلب
- قدرت پمپاژ قلب (EF)
- مشکلات مادرزادی قلب
- وجود لخته، مایع اطراف قلب یا تنگی دریچه
برخلاف نوار قلب، اکوکاردیوگرافی اطلاعات ساختاری و مکانیکی قلب را نشان میدهد، نه فعالیت الکتریکی آن.
تفاوت نوار قلب و اکوکاردیوگرافی چیست؟
برای درک بهتر تفاوت این دو آزمایش، باید بدانیم که هرکدام به بخش متفاوتی از عملکرد قلب میپردازند.
1. نوع اطلاعات ارائهشده
- نوار قلب: بررسی فعالیت الکتریکی قلب
- اکو قلب: بررسی ساختار فیزیکی و عملکرد مکانیکی قلب
2. تشخیص بیماریها
نوار قلب در تشخیص:
- آریتمیها
- سکته قلبی
- اختلالات ریتم
موثر است، در حالی که اکوکاردیوگرافی برای:
- بیماریهای دریچهای
- نارسایی قلب
- کاردیومیوپاتی
- بیماریهای مادرزادی
کاربرد بیشتری دارد.
آیا نوار قلب جای اکوکاردیوگرافی را میگیرد؟
خیر. یکی از تصورات اشتباه بیماران این است که انجام نوار قلب، نیازی به اکو قلب ندارد. در حالی که این دو آزمایش مکمل یکدیگر هستند. ممکن است نوار قلب طبیعی باشد، اما در اکوکاردیوگرافی مشکل مهمی در دریچههای قلب دیده شود.
به همین دلیل پزشک بر اساس علائم بیمار، هر دو بررسی را تجویز میکند.
تفاوت در مدت زمان و نحوه انجام
نوار قلب:
- زمان انجام: کمتر از ۵ دقیقه
- بدون نیاز به آمادگی خاص
- فقط ثبت امواج الکتریکی
اکو قلب:
- زمان انجام: حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه
- کاملاً غیرتهاجمی
- تصویربرداری زنده از قلب
در چه علائمی نوار قلب تجویز میشود؟
پزشکان معمولاً در موارد زیر ابتدا از نوار قلب استفاده میکنند:
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- سرگیجه یا غش
- بررسی سلامت قلب قبل از جراحی
در چه شرایطی اکوکاردیوگرافی ضروری است؟
اکو قلب معمولاً در شرایط زیر درخواست میشود:
- سوفل قلبی
- تنگی نفس بیدلیل
- فشار خون طولانیمدت
- سکته قلبی قبلی
- پیگیری بیماریهای دریچهای
برای آشنایی بیشتر با جزئیات این خدمات میتوانید به صفحه خدمات اکوکاردیوگرافی مراجعه کنید.
آیا انجام این آزمایشها خطر دارد؟
خیر. هم نوار قلب و هم اکوکاردیوگرافی کاملاً ایمن هستند:
- بدون اشعه
- بدون درد
- قابل انجام برای همه سنین
حتی در زنان باردار نیز استفاده میشوند.
نقش پزشک قلب در تفسیر نتایج
نتایج هر دو تست باید توسط پزشک قلب تفسیر شود. تفسیر اشتباه میتواند باعث نگرانی بیمورد یا تأخیر در تشخیص شود. بنابراین توصیه میشود همیشه این بررسیها در مراکز تخصصی انجام شوند.
برای آشنایی با سایر خدمات قلب و عروق میتوانید از صفحه اصلی بازدید کنید.
جمعبندی
در پاسخ نهایی به این سؤال که تفاوت نوار قلب و اکوکاردیوگرافی چیست باید گفت:
نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب را بررسی میکند، در حالی که اکوکاردیوگرافی تصویر دقیقی از ساختار و عملکرد قلب ارائه میدهد. هیچکدام جای دیگری را نمیگیرد و هر دو در کنار هم به تشخیص دقیق بیماریهای قلبی کمک میکنند. انتخاب نوع بررسی به علائم بیمار و نظر پزشک بستگی دارد.